داشتن تابعیت هر کشور مطابق قوانین آن کشور متفاوت است. در ایران داشتن تابعیت ایرانی، کافیست پدر فرزند، ایرانی باشد در این صورت فرد تابعیت ایرانی خواهد داشت. به همین منظور فرد در هر کشوری اقامت داشته باشد باید تابع قوانین تبعی خود باشد. موضوع بسیار مهم که امروزه مورد توجه دنیا قرار گرفته موضوع طلاق است که هر کشور دارای قوانین مخصوص به خود است. فردی که تابعیت کشوری را دارد ولی در کشور دیگر اقامت دارد، باید به قوانین کشور خود نیز توجه کند.

در این مقاله قصد داریم به مشکلات طلاق زوج های ایرانی مقیم خارج از کشور بپردازیم.

زوج هایی که در خارج از ایران اقامت دارند و یا دارای تابعیت مضاعفی هستند وقتی در آن کشور حکم طلاق اجرا می شود، تصور دارند که این حکم نیز در ایران ارزش قانونی دارد. در زیر به شرایط های طلاق در خارج از ایران می پردازیم.

قوانین طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور

• در صورتی که هر زوجه تابعیت ایران را داشته باشند و مطابق قوانین کشوری که اقامت دارند ازدواج کنند و پس از گذشت زمانی با همان قوانین طلاق گرفته شود، از نظر قانون ایران، ازدواج و طلاق مورد تایید نمی باشد.
• در صورتی که مرد ایرانی با یک خانم با تبعیت غیر ایرانی ازدواج کند، این امر ممکن است به دو صورت زیر باشد:

مورد اول: در صورتی که مرد ایرانی با خانم خارجی مطابق با قوانین آن کشور ازدواج کند، این ازدواج از نظر قانون ایران مورد تایید نمی باشد. در نتیجه اگر طلاق نیز گرفته شود مورد تایید کشور ایران نمی باشد.
مورد دوم: در صورتی که مرد ایرانی با خانم خارجی مطابق قانون آن کشور ازدواج کرده باشند و مرد ایرانی به سفارت یا کنسولگری ایران مراجعه کند و مجوز ازدواج خود را دریافت کند در واقع ازدواج خود را داخل شناسنامه خود ثبت کند، موظف است برای طلاق نیز مطابق قانون ایران عمل کند.

• هر زوجی که مطابق قانون ایران ازدواج می کنند موظف هستند طلاق خود را با قوانین ایران انجام دهند در صورتی که این اتفاق انجام نگیرد و طلاق این زوج مطابق قانون آن کشور خارجی انجام شود از نظر قوانین ایران طلاق این زوج قابل پذیرش نمی باشد و این زوج می بایست مجددا در ایران مطابق قانون طلاق بگیرند در صورتی که این مورد انجام نگیرد از نظر قانون ایران این دو فرد هنوز زن و شوهر محسوب می شوند و چنانچه یکی از دو فرد فوت کند دیگری از وی ارث خواهد برد و یا آن زن در هر زمان ادا کند می تواند مهریه، نفقه و یا سایر حقوق مالی خود را از آن مرد داشته باشد.
• در صورتی که زن و شوهر ایرانی در خارج از ایران قصد طلاق داشته باشند و از طریق یک مجتهد و یا روحانی اقدام به طلاق کنند در واقع صیغه طلاق برای این دو جاری شده باشد باید یک مدرکی در دست داشته باشند که این مدرک را می توانند از محاکم دادگاه خانواده تنفیذ آن را درخواست کنند و اگر در دادگاه ایران پس از بررسی و احراز انجام این طلاق، حکمی مبتنی بر تنفیذ صادر شد و زوجین با ارائه این حکم تنفیذ طلاق، به اداره ثبت احوال مراجعه نمودند و واقعه طلاق ثبت شد در این صورت این زوجین کاملا از نظر مسئولیت زناشویی به یکدیگر رها می باشد و فارغ از هر نوع مسئولیت به یکدیگر، مطلقه می باشند.

محدودیت‌های قبل از طلاق

به عنوان نکته پایانی باید این مورد را نیز بدانید تا زمانی که طلاق خارجی در دادگاه‌های ایران تنفیذ نشده و صیغه شرعی طلاق جاری نشده باشد، زن محدودیت‌هایی دارد. به عبارتی از نگاه قوانین ایران، زن همچنان در نکاح شوهر می‌ماند تا طلاق نیز در دادگاه‌های کشور پذیرفته شود. وی  اگر به ایران بازگردد، شوهر می‌تواند او را ممنوع‌الخروج کند.
البته زن هم می‌تواند اگر در محاکم خارجی، مهریه خود را به صورت رسمی نبخشیده است، آن را در ایران مطالبه کند. شوهر می‌تواند به استناد عدم تمکین زن، همسر دیگری با اجازه دادگاه‌های ایران به عقد نکاح خود در آورد، اما اگر زن به اعتبار طلاق خارجی در خارج با مرد دیگری ازدواج کند، بر پایه قوانین ایران، مجرم شناخته می‌شود و اقدام او چند شوهری شناخته و در حکم زناست و مجازات آن سنگین است.

اجرای احکام طلاق اتباع ایرانی خارج از کشور چگونه است؟

اجرای احکام طلاق خارجی می تواند بدین شرح باشد :

• اجرای صیغه طلاق و ثبت آن که در این صورت دادگاه خانواده پس از بررسی و شناسایی حکم طلاق خارجی با صدور رای بر تنفیذ آن در حقیقت مجوزی برای اجرای صیغه شرعی طلاق و ثبت در یکی از دفاتر طلاق را اعلام می دارد و دفتر طلاق با رای تنفیذ حکم طلاق صادره از دادگاه ایرانی صیغه شرعی طلاق را جاری و سپس اقدام به ثبت آن می نماید.
• اجرای حقوق مالی و غیرمالی حکم طلاق خارجی، چنانچه زن بدون دریافت حقوق قانونی خود به طلاق رضایت داده باشد می تواند پس از ثبت طلاق در کنسولگری محل اقامت خود برای مطالبه حقوق مالی همچون مهریه، نفقه، اجرت المثل و... به دادگاه های خانواده در ایران مراجعه کند.

نتیجه این مبحث بر این منوال می باشد که اجرای حکم طلاق اتباع ایرانی مقیم خارج از کشور در ایران مستلزم شناسایی و تنفیذ آن توسط دادگاه صلاحیت دار ایران است و بدون تنفیذ امکان اجرای صیغه طلاق و ثبت آن میسر نمی باشد.
کنسولگری های ایران مطابق با ماده 1001 قانون مدنی و ماده 31 قانون ثبت احوال، نقش دایره سجل احوال را نیز ایفا می کنند و وظیفه دارند وقایعی همچون تولد، وفات، ازدواج و طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور را ثبت نمایند فلذا مشخص است برای ثبت واقعه طلاق اتباع ایرانی خارج از کشور، کنسولگری محل اقامت آنان صلاحیت ثبت را مطابق قوانین دارد.

تنفیذ و ثبت طلاق ایرانیان خارج از کشور

ماده ۱۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۲: هرگاه ایرانیان مقیم خارج از کشور، امور و دعاوی خانوادگی خود را در محاکم و مراجع صلاحیت دار محل اقامت خویش مطرح کنند،  احکام این محاکم یا مراجع در ایران اجرا نمی‌شود مگر آنکه دادگاه صلاحیت دار ایرانی این احکام را بررسی و حکم تنفیذی صادر کند.
تبصره- ثبت طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور در کنسولگری های جمهوری اسلامی ایران به درخواست کتبی زوجین یا زوج با ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق توسط اشخاص صلاحیت دار که با پیشنهاد وزارت امور خارجه و تصویب رئیس قوه قضائیه به کنسولگری ها معرفی می شوند امکان پذیر است. ثبت طلاق رجعی منوط به انقضای عده است.

ثبت طلاق اتباع ایرانی مقیم خارج از کشور چگونه است:

1- مراجعه به سامانه امور کنسولی و ایرانیان در وزارت امور خارجه
2- تکمیل فرم درخواست ثبت رسمی طلاق
3- ارائه اصل شناسنامه زن و مرد
4- ارائه اصل طلاق نامه شرعی صادره از مراکز و موسسات اسلامی مورد تایید نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در محل اقامت
5- ارائه اصل طلاق نامه صادره از سوی دادگاه خارجی به پیوست ترجمه رسمی آن
6- ارائه اصل مدرک اقامتی معتبر
7- ارائه کارت ملی زوجین
8- ارائه رسید پرداخت هزینه مربوطه

راحله امیری وکیل پایه یک دادگستری در پاسداران تهران

راحله امیری وکیل مجرب و توانمندی است که تخصص در زمینه های دعاوی حقوقی، کیفری، خانواده، ملکی، دعاوی ثبتی و چک در استان تهران را دارا می باشد. او تسلط کامل بروی قوانین خانواده را دارد و می تواند انواع پرونده‌های حقوقی و حقیقی شما را در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه به موفقیت به سرانجام برساند.

برای حل مشکلات قانونی خود از ما کمک بگیرید و شاهد بهترین نتایج باشید.