تعریف دیه در قانون اساسی

دیه در قانون کشور و شرع اسلامی به پرداخت وجهی که بابت انجام کاری که باعث به صدمه رسیدن جان، مال دیگری شود که این امر چه به صورت عمد و چه به صورت غیر عمد باید پرداخت شود. شرایط تعیین دیه به شرح زیر می باشد:

1. در مورد آسیب های عمد که منجر به قصاص نشود به طور مثال: زمانی که کسی به قتل می رسد در صورتی که قاتل با خانواده ی مقتول به توافق برسند می توانند از قصاص صرف نظر کرده و درخواست دیه کنند.
2. زمانی که آسیب های غیر عمد یا شبه عمد صورت گرفته باشد در این حالت فرد مرتکب با پرداخت دیه مجارات می شود. 

انواع دیه

1. دیه قتل: معادل دیه کامل انسان می شود که هر سال توسط قوه قضاییه اعلام می شود. این دیه در صورت توافق قاتل با خانواده ی مقتول بجای قصاص باید بپردازد. توجه داشته باشید که میزان دیه زن و مرد متفاوت است و در صورتی که در به قتل رساندن فرد چند نفر دست داشته باشند در پرداخت دیه به طور مساوی باهم سهیم هستند.
   
   
2. دیه اعضای بدن: باتوجه به قانون اساسی کشور، از بین بردن اعضای بدن شامل پرداخت دیه خواهد شد. در صورتی که عضو از بین رفته فقط در بدن یک عدد باشد باید دیه کامل انسان پرداخت شود در صورت وجود دو عدد در بدن در حالتی که یک عدد از بین رود نصف دیه کامل و اگر هر دو از بین برود دیه کامل باید پرداخت شود. در قانون دیه در مو، چشم، بینی، لاله گوش، لب، زبان، دندان، گردن، فک، دست و پا و ... لحاظ شده است. 
   
   
3. دیه منافع اعضا: در صورتی که فرد مرتکب کاری شود که باعث از بین رفتن برخی از حواس های فرد دیگری شود باید دیه منافع اعضا پرداخت کند. به طور مثال فرد مرتکب باعث از بین رفتن بینایی فرد شود در صورتی که خود چشم آسیبی ندیده است. در قانون مجازات اسلامی دیه منافع اعضا شامل: دیه عقل، شنوایی، بینایی، بویایی، صوت و گویایی می شود.
   
   
4. دیه جراحات: در حاتی که فردی باعث ایجاد جراحاتی در بدن فرد دیگری کند با تشخیص پزشکی قانونی به میزان جراحات باید دیه بپردازد. دیه جراحات شامل: دیه خراش، کبودی، تورم و ... می شود. 

در ادامه به چند سوال در مورد دیه قتل می پردازیم:

• چه کسی باید درخواست دیه کند؟
  اولیای دم. در صورتی که اولیای دم با قاتل به توافق برسد و تمایلی به قصاص نداشته باشد می تواند درخواست قصاص دهد.
• چه کسی باید دیه را بپردازد؟
  جواب این سوال شاید ساده باشد که قاتل باید دیه را پرداخت کند اما بنا به ماده ی 462 فقط در مورد قتل عمد و شبه عمد فرد قاتل باید دیه را پرداخت کند. در قتل هایی که غیر عمد صورت می گیرد، اقوام فرد قاتل باید دیه را بپردازند. به طور مثال فردی برای شکستن شیشه و یا گلدانی سنگی پرتاب می کند و این سنگ به سر کسی خورده و وی کشته می شود در این صورت به علت غیر عمد بودن قتل، دیه را مردان خانواده ی قاتل باید پرداخت کنند.
• غلیظ شدن دیه به چه معنی است؟
  در اسلام برخی ماه ها و مکان ها دارای حرمت هستند و در آن زمان و مکان هیچ مسلمانی حق آسیب رساندن ندارد. در صورت بروز مشکل مجازات سخت تری در نظر گرفته می شود.
  به طور مثال در 4 ماه های قمری (رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم) هر نوع قتلی صورت گیرد به آن یک سوم دیه اضافه می شود.
• آیا در پرداخت دیه مهلتی وجود دارد؟
  بله در زیر زمان پرداخت دیه در سه نوع قتل بیان شده است. البته توجه داشته باشید که این زمان ها به صورت قانونی است ولی در صورتی که طرفین در تاریخ خاصی به توافق برسند از نظر قانونی موردی ندارد.
• دیه در قتل عمد: ظرف یک سال باید پرداخت شود.
• دیه قبل شبه عمد: ظرف دو سال باید پرداخت شود.
• دیه غیر عمد: ظرف سه سال می توان پرداخت کرد. (هر ساله باید یک سوم دیه پرداخت شود.)

راحله امیری وکیل پایه یک دادگستری در پاسداران تهران

راحله امیری وکیل مجرب و توانمندی است که تخصص در زمینه های دعاوی حقوقی، کیفری، خانواده، ملکی، دعاوی ثبتی و چک در استان تهران را دارا می باشد. او تسلط کامل بروی قوانین خانواده را دارد و می تواند انواع پرونده‌های حقوقی و حقیقی شما را در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه به موفقیت به سرانجام برساند.

برای حل مشکلات قانونی خود از ما کمک بگیرید و شاهد بهترین نتایج باشید.